Verplichte werken NBK 2023
(De onderstaande teksten mogen uitsluitend rechtenvrij worden gereproduceerd met vermelding ‘Tekst: Stichting NBK’))
4e divisie
Verplicht werk: The Pillars of Mankind (componist Zoran Rosendahl)(Uitgever: Zoran Rosendahl)
The Pillars of Mankind is een compositieopdracht van de Stichting NBK en is opgedragen aan de slachtoffers van de aardbevingen van februari 2023 in Zuid-Turkije. Tijdens de NBK 2023 gaat het werk in première.
Voor zijn compositie bezocht de jonge Nederlandse componist Zoran Rosendahl (1994) Göbekli Tepe in het zuiden van Turkije vlakbij de Syrische grens. Een plek die met opgravingen vanaf 1994 pas onlangs is ontdekt, en die onze kijk op de geschiedenis van de mensheid heeft veranderd.
De compositie volgt het verhaal van een aflevering in de populaire maar ook controversiële Netflix-serie Ancient Apocalypse van journalist Graham Hancock die zich afspeelt in Göbekli Tepe. Het gaat over het oude Mesopotamië waar nog vóór de opgetekende geschiedenis de goden de mensheid schiepen als hoeders voor het land en de dieren.
Maar de eerste mensen waren te lui en te onhandelbaar voor die taak, en hun aantal groeide te snel. Om een nieuw begin te maken sturen de goden een grote zondvloed, gevolgd door een kleine groep van zeven wijzen die de overlevenden beschaving moeten bijbrengen: de Apkallu, traditioneel bebaarde figuren in golvende gewaden. Hun leider is Oannes die naar verluidt uit zee komt wordt afgebeeld als half mens, half vis en die zich tussen de mensen beweegt om hen te onderwijzen in landbouw, architectuur en sterrenkunde.
Tekst: (c) 2023 Stichting NBK
3e divisie
Verplicht werk: The Day of the Lord (componist Steven Ponsford)(Uitgever: SP&S)
In zijn compositie The Day of the Lord heeft Steven Ponsford zich laten inspireren door passages uit het Oude en Nieuwe Testament waarin de profetie van de laatste dagen wordt beschreven.
De componist heeft beeldende muziek opgetekend en maakt verwijzingen naar verschillende koraalmelodieën en bijbelteksten.
Het werk begint met een licht gevoel van opwinding. Twee contrasterende thema's strijden om dominantie, afgewisseld met een hartstochtelijke melodie afgeleid van het koraal The Judgement Day. Na een abrupte stijlverandering volgt een dromerig en etherisch deel met een duet voor cornet en euphonium gebaseerd op I see the King of Glory.
Het derde deel brengt optimisme en hoop, en eindigt opbeurend en geruststellend met het lied Salvation belongs to our God. Een euphonium-melodie met trompetgeschal in de verte leidt een brilliante-passage in voor de hoorns, met fanfareske signalen in de cornetten en de trombonesectie gevolgd door een welluidend slotcouplet.
In het afsluitende deel keren eerdere thema’s terug en na een korte ‘slotoverweging’ in de euphonium bouwt de muziek zich op tot een welluidende finale met een verwijzing naar de laatste dagen met de bijbeltekst ‘The sun shall be turned to darkness, the moon to blood, before the great and awesome day of the Lord comes'.
Tekst: (c) 2023 Stichting NBK
2e divisie
Verplicht werk: Lakeland Variations (componist Philip Sparke)(Uitgever: Anglo Music Press)
In de tweede divisie van de NBK 2023 is het verplichte werk Lakeland Variations. De bekende Engelse componist Philip Sparke schreef het ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de Zwitserse Seeländer Jugend Brass Band in 2022.
De titel van het werk verwijst naar de regio Seeland (Lakeland) in het noordwesten van Zwitserland die bekend staat om zijn drie meren: Morat, Neuchâtel en Bienne. De componist gebruikte deze als uitgangspunt voor zijn Lakeland Variations, dat bestaat uit een introductie en vijf variaties die zijn gebaseerd op het motief in de openingsmaten.
De drie meren worden weergegeven door drie noten van een paukensolo in de openingsmaten van het werk waarvan de intervallen (een kwart en een secunde) samen met het cornetmotief in de vierde maat van de compositie de basis vormen van alle volgende variaties.
In variatie 1 staat een cornetsolo centraal met een begeleiding die de componist omschrijft als ‘Vinteresk’ (een reeks korte variaties geïnspireerd op Gilbert Vinters werk Variations on a Ninth).
In de tweede variatie ontwikkelt het cornetthema uit het openingsdeel zich tot een Moto Perpetuo, die zowel melodisch als harmonisch gebaseerd is op de intervallen van de paukensolo.
Variatie 3 is een kort intermezzo met een cadens voor de euphonium die dient als introductie op variatie 4, een langzame beweging die opent met andermaal een cornetsolo gebaseerd op de pauken-intervallen van het begin en die zich ontwikkeld tot een climax voor de hele band.
Variatie 5 tenslotte begint met een korte fuga met intussen bekend klinkende intervallen. Richting de afsluiting van het werk keert materiaal uit de eerste en vierde terug, nu versierd met elementen van de fuga.
Tekst: (c) 2023 Stichting NBK
1e divisie
Verplicht werk: Afterlife (componist Stijn Aertgeerts)(Uitgever: BVT Music)
De jonge Vlaamse componist Stijn Aertgeerts (1992) geeft in Afterlife zijn indrukken weer bij de dood en het hiernamaals. Het werk is een compositieopdracht van de Stichting NBK voor de eerste divisie en beleeft op de NBK 2023 zijn wereldpremière.
Het nieuwe werk is gebaseerd op het Dies Irae-motief dat in de muziekgeschiedenis vaak is gebruikt om de dood weer te geven. Verschillende emoties die bij de dood horen worden verklankt in uiteenlopende vormen en omkeringen van het thema.
Afterlife opent met een chaotische en atonale weergave van het Dies Irae waarmee angst, paniek en pijn worden weergegeven; angst voor het onbekende, pijn en paniek voor de nabestaanden die achterblijven. Het eerste deel besluit met een cornet-cadens die het mysterie van de dood weergeeft, waarbij solo’s voor trombone en althoorn herinneren aan het leven.
Hierna gaat de muziek over in een snel deel waarin een verkorte versie van het thema afwisselend te horen is in verschillende instrumentgroepen. De muziek wordt steeds nerveuzer en mondt uit in de volledige versie van het Dies Irae, zoals ook door Hector Berlioz gebruikt in de heksensabbat van zijn Symphonie Fantastique.
Hierna volgt een langzaam middendeel waarin het leven centraal staat met een omkering van het Dies Irae, als eerste gespeeld door de flugelhorn. De hoop op een prachtig hiernamaals en mooie herinneringen aan een leven vol liefde en vriendschap nemen de overhand maar worden abrupt onderbroken door de terugkeer van de chaos uit het begin, waarna de trombones de finale inluiden.
Naar het slot stapelen verschillende vormen van het hoofdthema zich op tot een climax waarbij de thema’s uit de vorige delen worden herhaald op de achtergrond. Een accelerando en crescendo monden uit in een stevig slot waarbij voorafgaand aan de slotnoot het Dies Irae nog een laatste keer klinkt.
Tekst: (c) 2023 Stichting NBK
Kampioensdivisie
Verplicht werk: Sand and Stars (componist Thierry Deleruyelle)(Uitgever: Hal Leonard)
Thierry Deleruyelle schreef Sand and Stars als keuzewerk voor de Zwitserse kampioenschappen van 2022 in opdracht van de winnende brassband 13 Etoiles. Het is na Fraternity, No Man’s Land en Crazy Twenties de vierde compositie in een serie werken voor de kampioensdivisie.
In Sand and Stars neemt de componist ons mee naar 1935, waarin piloot en schrijver Antoine de Saint-Exupéry het vliegrecord van Parijs naar Saigon wil verbreken.
Het werk begint in de vroege winterochtend als het vliegtuig opstijgt tegen het zachte licht van de opkomende zon aan de horizon, verbeeld door een mysterieus klinkende solo van de flugelhorn die het hoofdmotief van het werk laat horen. In het tweede deel (The World of Flight) vliegen we op volle snelheid richting de Afrikaanse kust, op weg naar Caïro. De muziek is levendig en een mengeling van repeterende noten zorgt voor dynamiek, afgewisseld met een Egyptisch gekleurd thema.
Dan klinkt er plotseling een knal. Door de klap waarmee het vliegtuig de grond raakt worden de piloot en zijn monteur uit de cockpit geslingerd. Het tempo versnelt, een 7/8 maat gevolgd door een golf van noten leidt tot een impactvolle passage met verschillende cadenzen, waarin de solisten met elkaar verstrengeld lijken alsof ze bedwelmd raken door de klaagzangen van denkbeeldige stemmen in de Arabische woestijn.
De avonturiers leven nog, maar zijn hopeloos verdwaald en de voorraden voedsel en brandstof zijn uitgeput. Geleidelijk komen ze tot bezinning. Een langzaam thema in de solocornet en de euphonium doet zijn intrede, waarna de sterren (verklankt door melodisch slagwerk) verwaaien met zand (te horen in een statige fanfare) en het eerdere thema terugkeert.
De twee mannen gaan op zoek naar hulp en keren 's avonds terug naar het wrak om een vuurtje aan te steken in de hoop gezien te worden. Maar ze blijven alleen. Uitgeput door dorst en hallucinaties besluiten ze in een laatste overlevingspoging te gaan lopen en niet achterom te kijken. Een Arabische dans met uiteenlopende solo’s begeleidt de avonturiers en zorgt voor een kleurrijke sfeer.
Plotseling staat in de verte een bedoeïen met zijn kameel. Met hun laatste krachten bereiken ze de Arabier. Ze zijn gered. Fragmenten uit het eerste deel keren terug, waarna het avontuur besluit met een glorieuze finale.
Tekst: (c) 2023 Stichting NBK